Kâğıt’tan ‘dijital’e basın: Pera Müzesi

Suna ve İnanç Kıraç Vakfı Pera Müzesi “Ve Şimdi İyi Haberler” sergisiyle bahara merhaba diyor. Sergi, İsviçre’nin bilinen koleksiyonerlerinden Annette ve Peter Nobel’in 2 bin eserden oluşan Basın Sanatı koleksiyonundan derlenen en kapsamlı seçkilerden birisi. Nobel’lerin 1970’lerde toplamaya başladığı bu koleksiyon, yaklaşık 50 yıllık bir emeğin ürünü. Christoph Doswald’ın küratörlüğünü yaptığı sergi, basının ilk gününden bugüne sanatla bağını gözler önüne sererken, medya-sanat çekişmesine de şahitlik etmemizi sağlıyor. Müzenin üç katına yayılmış eserler, medya ve sanat ilişkisine farklı bir bakış sunuyor.

164 sanatçının eserlerinden oluşan “Ve Şimdi İyi Haberler”, matbaanın icadından günümüze medyanın yansıttığı meseleleri, son 20 yıl özelinde yaşanan değişimlerle aktarıyor. Gazeteyi çıkış noktası olarak belirleyen ve fotoğrafın bulunmasıyla medyanın topluma nasıl yön verdiğine ilişkin kesitler sunan sergide toplam 300 eser gösteriliyor.

İçerik üreticisine çevrildik

Türkiye’den ve dünyadan basın sanatını icra eden önemli isimler fotoğraf, resim, kolaj, yerleştirme ve video gibi eserlerini sergiliyor. 13 bölümden oluşan sergi, müzenin son katındaki “Burada Görülecek Bir Şey Yok” başlığıyla başlıyor. Bu bölümde, kağıdın bulunmasına ve boşluk korkusuna atıf yapılıyor.

“Başlangıçta Sözcük Vardı” bölümünde ise yazının temelini oluşturan harfler ele alınıyor. Buradaki birçok eser harf ve kelimelerden oluşturulmuş. Kelimeleri, fotoğrafın icadı izliyor ve haberler fotoğraflarla renkleniyor. Portrelerle başlayan bölüm, gazete okuyan insanların çeşitli fotoğraflarıyla devam ediyor. Son bölümde “Facebook’ta Nasıl İyi Görünürsünüz: Basın Sonrası Çağ” başlığında medyanın toplumu haber alan kişiden içerik üreticisine çevirmesine gönderme yapılırken, sanatın buna verdiği tepki, eserlerle anlatılıyor.

Habere ve görsele güven olmaz

Sergi küratörü Christoph Doswald koleksiyon özelinde, medyadaki değişimin sanatı etkilemesini şöyle anlatıyor: “Sanatla medya arasındaki gel-git ilişkisi zamanla öne çıktı. Sanat eserleri saklanıp korunur, onarılır, bilimsel olarak belgelenir ve pahalıdırlar. Günlük gazete ve dergilerse her gün yeni baştan üretilen, okunduktan sonra atılan kitlesel tüketim ürünlerinden başka bir şey değil. Günümüzde görsel, dijital, sosyal medya ve dikkat çekme ekonomisi çağında şunu çok iyi biliyoruz, haberlere ve görsellere güven olmaz. Bir zamanlar gerçeklikle kurgu arasında var olan keskin sınır, artık sanatın da yardımıyla çözülme halinde. Basın sanatı koleksiyonu hem bir kültür tarihi arşivi hem de geleceğin sanal söylemlerini gerçeklikle yüzleştirecek bir kaynak olması nedeniyle büyük önem taşıyor” dedi.

Koleksiyonun sahiplerinden Peter Nobel, “Buradaki olayı bilinçli bir davranış, gündelik olaylarla estetik açıdan ilgilenmeye dair bir çağrı olarak görmek de mümkün. Sanat artık yaşamın sembolik dünyasına dönüştü. Bu görsellerin birbirini izleyişine bakarak basının bir tür tarihçesi oluşturulabilir” açıklamasında bulundu.

Sergiye ek olarak Türkçe-İngilizce basılan gazete ise serginin çeşitli bölümlerinden sanatçıların yazdığı metinlere yer veriyor. 7 Ağustos’a kadar ziyaret edilebilecek sergi, öğrenme programları ve film gösterimleriyle de desteklenecek.