TBMM’nin İsveç’in NATO üyeliğine yeşil ışık yakmasının ardından gözler Türkiye’ye F-16 satışını İsveç’in üyeliğine bağlayan ABD Yönetimi’ne çevrildi. Başkan Biden’ın F-16 satışı için Senato ve Temsilciler Meclisi’ne satışın onaylanması şeklinde bir mektup gönderdiği belirtildi.
TÜRKİYE Büyük Millet Meclisi’nin, İsveç’in NATO’ya katılımını onaylamasının ardından gözler, Türkiye’ye F-16 satışını bu oylamaya bağlayan ABD Başkanı Joe Biden’a çevrildi. Henüz üzerinden bir gün geçmeden, ABD Başkanı Biden’ın, Senato ve Temsilciler Meclisi’ne bir mektup gönderdiği öğrenildi. Biden’ın, satışın onaylanması için teşvik edici nitelikte olduğu kaydedilen mektubunda, Türkiye’nin alımını talep ettiği 20 milyar dolarlık 40 adet F-16 savaş uçağı ve 79 modernizasyon kitinin onaylanması çağrısında bulunduğu kaydedildi.
‘HENÜZ RESMİ BİLDİRİM DEĞİL’
Bu mektup, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın resmi süreci başlatması için gereken resmi bildirim yerine geçmese de; Ankara-Washington hattında geçtiğimiz aydan bu yana sürdürülmesi beklenen “eş zamanlılık” esasına uygun bir hareket olarak görülüyor.
Biden yönetimi, Hürriyet’e yaptığı açıklamada ve dün düzenlenen basın toplantısında İsveç’in NATO üyeliğinin onaylanması sürecinin tamamlanması için Ankara’dan resmi onay belgelerini beklediklerini söylemişti. Bu süreç de tamamlandıktan sonra ABD Dışişleri Bakanlığı’nın resmi bildirimi Kongre’ye yapması bekleniyor.
‘ABD’NİN ÇIKARINADIR’
Hürriyet, Biden’ın resmi adımı öncesinde; Beyaz Saray, Dışişleri Bakanlığı ve Pentagon ile görüştü. Beyaz Saray, Hürriyet’e yaptığı açıklamada, Biden’ın uzun zamandır F-16’ların Türkiye’ye satışını desteklediğini hatırlattı. Üst düzey yetkili, “Bu, NATO’nun birlikte çalışma kabiliyetini kolaylaştırmaya yardımcı olacaktır ve ABD’nin ulusal çıkarınadır” dedi. Yılan hikâyesine dönen ve artık Ankara tarafından sonuçlanması beklenen Kongre sürecine de değinen yetkili, bunun üzerine mesai harcadıklarını belirterek, “Silah satışlarının onaylanmasında Kongre’nin önemli bir rolü var ve bu konuda Kongre ile birlikte çalışıyoruz” dedi.
‘TAKDİRLE KARŞILADIK’
Kongre’ye resmi bildirim yapması gereken ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan da ilk tepkiler geldi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, X isimli plat-formda yaptığı açıklamada, “ABD, TBMM’nin İsveç’in NATO’ya katılım protokollerini onaylama kararını takdirle karşılamaktadır” derken, F-16 konusuna değinmedi. Hürriyet’in ulaştığı ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ise yine Kongre’ye işaret etti: “Kongre, silah satışlarının gözden geçirilme-sinde kilit bir role sahip ve bazı Kongre Üyeleri, Türkiye’ye F-16 satışını destekleyebilmeleri için Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya katılım başvurusunu onaylamasının önemli bir husus olduğunu kamuoyuna açıklamıştı.” Üst düzey dışişleri yetkilisi ayrıca, Türkiye’nin göndereceği İsveç’in onay belgesini Washington’da almayı sabırsızlıkla beklediklerini de sözlerine ekledi.
‘ÇÖZÜM İÇİN ÇALIŞIYORUZ
Hürriyet, ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) ile de görüştü. Özel yapılan açıklamalarda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İsveç’in NATO protokolünü TBMM’ye yollamasının memnuniyetle karşılandığı bildirildi. F-16 konusuna da değinen üst düzey Pentagon yetkilisi, herkesin işine gelecek bir çözüm için çalıştıklarının altını çizdi: “F-16 savaş uçaklarının Türkiye’ye satışına ilişkin süregelen istişareler, NATO’nun kilit müttefiklerinden biri olan Türkiye ile savunma ilişkilerini sağlam bir şekilde sürdürme yönündeki genel kararlılığımızın bir parçasıdır ve ilgili tüm tarafların yararına olacak bir çözüm üzerinde çalışıyoruz.”
BIDEN’IN ONAYI GEREKLİ
28 Mayıs 2023 Cumhurbaşkanlığı 2’nci tur seçimlerinden sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik için aradığı telefon görüşmesinde resmi olarak ilk kez İsveç-F-16 bağlantısı kuran Biden’ın Dışişleri Bakanı Blinken’a “Kongre’ye resmi bildirim yap” talimatı vermesi gerekiyor. ABD Dışişleri Ba-kanlığı, Türkiye’ye savunma sanayi satışı yapmak istediğinin resmi bildirimini Kongre’ye yaptıktan sonra, NATO üyesi olduğu için kurallara göre Türkiye’nin 15 günlük bekleme süresi başlamış oluyor. Bu sürede ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosu’ndan ayrı ayrı satışı engellemeye yönelik tasarı geçirilmediği takdirde satış tamamlanmış olacak. Şayet böyle bir tasarı geçirilip Türkiye’ye satış Kongre’de engellense dahi Biden’ın bu noktada tasarıyı veto edip tekrar Kongre’ye gönderme yetkisi var ancak Kongre’de her iki kamarada da üçte iki çoğunluk ile veto geçersiz hale getirilebilir.